واکاوی پدیده‌ی شهر- منطقه والزامات مفهومی آن برای نواحی شهری ایران مطالعه موردی: منطقه کلان‌شهری مشهد

Authors

Abstract:

مشکلات پیش­روی کلان‌شهرها در چند­ دهه­ی اخیر و عدم توانایی مدیران شهری برای حل این مشکلات، توجه نظریه­پردازان را به مقیاسی فراتر از کلان‌شهرها یعنی سطح منطقه جلب نمود. از پدیده­های فضایی نوین جهانی در سطح منطقه، پدیدار شدن ساختاری است که به "شهر- منطقه" تعبیر شده ­است. مفهوم دقیق و روشن این پدیده همواره با ابهاماتی روبرو بوده­است. در این ارتباط، هدف این پژوهش واکاوی مفهوم شهر- منطقه و همچنین یافتن پاسخی برای این سؤال است که بنابر الزامات مفهوم شهر- منطقه‌ای می­توان این اصطلاح را برای مناطق کلان شهری ایران (منطقه کلان‌شهری مشهد) استفاده نمود یا خیر. بنابراین، برای انجام این مقایسه‌ی تطبیقی در ابتدا تعاریف مختلف شهر- منطقه و نقش­ها و عملکردهای آن بررسی گردید. در این گذار، سه مؤلفه­ی اصلی روابط عملکردی، روابط مدیریتی و رقابت­پذیری جهانی استخراج و جمع­بندی نظری شد. همچنین تبیین گردید که شهر- منطقه می­تواند تک­هسته­ای یا چندهسته­ای باشد که در هرحال به موازات تقسیمات تخصصی و چندگانه درونش، مجموعه‌ای همکنش و برخوردار از صرفه‌جویی‌های ناشی از مقیاس است. بررسی تطبیقی این مؤلفه­ها با ویژگی­های نظام مدیریتی و برنامه­ریزی فضایی در منطقه­ی کلان‌شهری مشهد گویای آن است که تنها مؤلفه­ی روابط عملکردی برای این منطقه صدق می­کند. در واقع، از یک سو ویژگی یکپارچگی نهادی- حکومتی در منطقه­ی کلان‌شهری مشهد رعایت نشده است و از سوی دیگر با توجه به آنکه این منطقه از ظرفیت‌های لازم برای ورود به مباحث رقابت­پذیری جهانی برخوردار نیست لذا می­توان گفت که ویژگی­ رقابت­پذیری در سطح فرامنطقه­ای برای منطقه­ی کلان‌شهری مشهد صدق نمی­کند. از این­رو پیشنهاد می­شود به جای واژه­ی شهر- منطقه، از واژگانی همچون "مناطق کلان‌شهری" در ایران استفاده نمود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل خوداتکایی شهرهای جدید در مناطق کلانشهری. مطالعه موردی شهر جدید پردیس در منطقه کلانشهری تهران

شهر جدید، شهری است برنامه‌ریزی شده برای تمرکز زدایی جمعیتی و اقتصادی کلانشهرها که از لحاظ اشتغال و خدمات خود اتکاست. در حالی که امروز یکی از بارزترین چالش‌ها در این شهرها، وابستگی آنها به منطقه کلانشهری، در تامین شغل، امکانات و خدمات است. بررسی رویکردها و نظریه‌های مختلف پیرامون موضوع نشان می‌دهد که عدم تعادل کار-مسکن ناشی از نبود اقتصاد پایه در شهر جدید و کمبود امکانات و خدمات شهری علت اصلی ای...

full text

سیر تحول شبکه شهری منطقه کلانشهری تهران

بررسی شبکهی شهری تهران، توسعه شهری و الگوی استقرار جمعیت در دهههای اخیر با رشد شتابان شهرنشینی و ایجادفاصله عمیق جمعیتی میان شهرهای استان تهران با سایر شهرهای کشور از نظامی متناسب با ظرفیتها واستعدادها تبعیتننموده و به ظهور پدیده بزرگ سری یا ماکروسفالی و تشدید الگوی نخست شهری انجامیده است. پدیدهای که مشکلات ومعضلات عدیدهای را در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در کل منطقه کلانشهر تهران ...

full text

حکمروایی چندسطحی منطقه‌ی کلان‌شهری در راستای رویکرد نومنطقه گرایی* (مطالعه موردی: منطقه کلانشهری مشهد)

ریشۀ بسیاری از مشکلاتی که کلان­شهرها با آن­ها مواجه هستند خارج از مرزهای سیاسی و محدوده­ی تحت قلمروی آن­ها می­باشد. کلان شهر مشهد از این امر مستثنی نبوده و با مشکلاتی روبرو می­باشد که منشا آن در سطحی بالاتر، یعنی منطقه­ی کلان­شهری مشهد اتفاق می­افتد. از این رو، هدف از این پژوهش بررسی نظام کارآمد مدیریت منطقه ای بر اساس رویکرد نومنطقه­گرایی جهت رسیدگی به مشکلات منطقه­ی کلان­شهری مشهد می­باشد. در...

full text

تحلیلی برشاخص‌های شهر سالم (مطالعه موردی: منطقه 11 شهرداری مشهد)

شهرسالم، شهری است که به طور مداوم و مستمر در حال آفرینش و بهبود بخشی به آن گونه محیط های کالبدی و اجتماعی و گسترش آن گونه منابع جامعه است که مردم را قادر می سازد که یکدیگر را در راه اجرای تمامی عملکردهای زندگی و دستیابی به حداکثر توان های خودشان پشتیبانی نمایند. هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت جمعیتی– اجتماعی منطقه 11شهر مشهد در چارچوب رویکرد شهر سالم می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است و جم...

full text

بررسی تاثیر ساختار فیزیکی- کالبدی فضاهای شهری بر امنیت محیطی (مطالعه موردی: منطقه ثامن شهر مشهد)

فضای شهری به‌عنوان محیطی که رفتارهای عمومی انسان در آن جریان دارد، همواره در تعامل دوسویه با انسان است؛ بنابراین، این فضا به‌عنوان بستری برای فعالیت‌های عمومی انسان، باید به‌راحتی قابل‌درک و ایمن باشد. درواقع، امنیت شهری یکی از مؤلفه‌های مهم و ضروری در زندگی شهری محسوب می‌شود که باید آرامش و احساس ایمنی را در فضاهای شهری برای شهروندان فراهم آورد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی تأثیرهای ساختا...

full text

رتبه‌بندی نواحی شهری بر اساس عوامل موثر در افزایش جرم (مطالعه موردی: نواحی منطقه 6 تهران)

شناسایی عوامل و مکان­های مستعد برای جرم در شهرها و تلاش برای پیشگیری و کاهش میزان جرم در زمان کنونی که جمعیت شهرها افزایش می­یابد اهمیت بسزایی دارد. از اینرو هدف این مقاله شناسایی عوامل مؤثر در افزایش جرم و همچنین رتبه­بندی نواحی منطقه 6 تهران بر اساس این عوامل می­باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و پیمایشی است. در این تحقیق ابتدا برای جمع­آوری اطلاعات در مورد عوامل مؤثر در افزایش جرم از پرسشنامه ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 14  issue 45

pages  1- 18

publication date 2016-12-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023